Na jakie sumy się ubezpieczać?

Określenie sumy ubezpieczenia decyduje o tym, w jakiej części wypłacone odszkodowanie zrekompensuje ci faktycznie poniesione straty.

Suma powinna być skalkulowana tak, aby umożliwić:

• odbudowę lub zakup mienia - w sytuacji jego całkowitej utraty lub zniszczenia
• naprawę przywracającą (przy użyciu nowych elementów) prawidłowe funkcjonowanie mienia - w sytuacji jego częściowego uszkodzenia

Sumę ubezpieczenia mienia możesz oprzeć na następujących wartościach:

1. w przypadku odbudowy budynków i budowli

• koszty materiałów i ich transportu
• koszty wykonawstwa robót
• koszty nadzoru budowlanego
• koszty usług projektowych i geodezyjnych

2. w przypadku odtworzenia maszyn i urządzeń

• koszty zakupu mienia o tych samych lub zbliżonych parametrach (wraz z cłem, jeśli musi być importowane)
• koszty transportu wraz z jego ubezpieczeniem (cargo)
• koszty montażu

3. w przypadku środków obrotowych (produktów, surowców, towarów, zapasów, materiałów, produkcji w toku)

• koszty ponownego wytworzenia mienia tego samego rodzaju i jakości (materiały + robocizna + koszty produkcji + przewidywany wzrost ich cen)
• koszty ponownego nabycia mienia tego samego rodzaju i jakości (cena zakupu + cło + koszty transportu wraz z ubezpieczeniem (cargo) + przewidywany wzrost cen)
  
  Do ubezpieczenia przyjmuje się niższą z tych dwóch wartości, tj. albo koszty wytworzenia, albo koszty nabycia.

Wartość upłynnienia
Możesz ją zastosować przy ubezpieczeniu mienia, którego stopień zużycia jest tak duży, że nie pozwala na dalsze jego użytkowanie zgodnie z przeznaczeniem.
Odszkodowanie zostanie ci wówczas wypłacone do wysokości równej cenie rynkowej powyższych składników majątku, czyli sumie, za jaką można by je sprzedać w dniu szkody.

Wartość księgowa brutto
Właściwie od tego momentu powinieneś przestać czytać. Jeśli chcesz, aby zawierane przez ciebie ubezpieczenie gwarantowało odtworzenie majątku przynajmniej zgodne ze stanem z dnia szkody - nie powinieneś w ogóle brać pod uwagę oparcia sumy ubezpieczenia na wartości księgowej. Zwłaszcza, gdy dysponujesz mieniem o dużej wartości, używanym od wielu lat.
Wartość księgowa brutto równa jest wartości początkowej mienia z uwzględnieniem kolejnych przeszacowań.

Przykład: W roku 1990 kupiłeś maszynę do pakowania hermetycznego za - w przeliczeniu - 200.000 nowych złotych. W chwili obecnej nie będziesz w stanie kupić jej taniej niż za 600.000zł.
Nawet przy braku przeszacowań majątku, w oparciu o wartość księgową brutto ubezpieczysz się najwyżej na 200.000zł. Zakładając całkowite zniszczenie maszyny, 200.000zł będzie wszystkim czego możesz spodziewać się od ubezpieczyciela. Chcąc dalej pakować produkowaną przez siebie żywność hermetycznie, pozostałe 400.000zł będziesz musiał dołożyć z własnej kieszeni.

Wartość księgowa netto
Właściwie nie powinno się w ogóle wspominać o możliwości zastosowania tej wielkości przy określaniu sumy ubezpieczenia. Czyniłaby ona ubezpieczenie zupełnie bezcelowym, bo uzyskane odszkodowanie w żaden sposób nie przystawałoby do kosztów odtworzenia utraconego mienia.
Wartość księgowa netto to wartość brutto pomniejszona o odpisy amortyzacyjne.
Ten sposób wyceny majątku powoduje, że wiele jego składników może mieć wartość równą zero.
Ubezpieczenie na wartość księgową netto jest poza tym całkowicie sprzeczne z zasadami sztuki ubezpieczeniowej. Niestety niezdrowa konkurencja panująca na rynku ubezpieczeń powoduje, że towarzystwa dla "zdobycia" klienta proponują czasem tego typu oszczędność. Składka jest wówczas rzeczywiście niska, ale i odszkodowanie zupełnie oderwane od rzeczywistości. Jeśli twój agent zaproponuje ci takie rozwiązanie - podziękuj mu za usługę i skontaktuj się z innym.

Pamiętaj: Przy wyborze sumy ubezpieczenia pamiętaj o podstawowej zasadzie wypłaty odszkodowań - zasadzie proporcji. Zgodnie z nią wysokość wypłaconego odszkodowania musi pozostawać w takim stosunku do wartości szkody, w jakim suma ubezpieczenia pozostaje do faktycznej wartości ubezpieczanego mienia. Wartość ta szacowana jest na dzień powstania szkody.

Uwaga: Teoretycznie na ubezpieczeniu majątkowym nie można "zarobić". Wypłacone odszkodowanie ma umożliwić przywrócenie poprzedniego stanu mienia, co wyklucza jego ulepszenie. W praktyce jednak zawsze możesz "zaoszczędzić" część wypłaconego odzkodowania, jeśli uda ci się np. odtworzyć utracony majątek taniej niż wynika to z szacunków towarzystwa (np. części napraw dokonasz we własnym zakresie).
Możesz oczywiście zastosować przy odtworzeniu mienia nowocześniejsze niż poprzednio (a więc ulepszone) elementy, jeżeli tylko zmieścisz się w kwocie wypłaconego odszkodowania lub pokryjesz różnicę z własnej kieszeni.